وجده Wadjda (#نقد)
سه شنبه, ۶ مهر ۱۳۹۵، ۰۱:۲۳ ق.ظ
«وجده» فیلمی درام به کارگردانی حیفا المنصور و محصول سال 2012 است، که نامش از نام قهرمان فیلم گرفته شده و اولین فیلمی است که در عربستان سعودی و با حضور بازیگران سعودی، علیرغم فضای بسته و نوع نگاه و برخورد سختگیرانه دراین کشور ساخته شده است.
تاثیر پذیری این فیلم از سینمای ایران تا حدودی مشهود است و شعار از سر و روی بعضی از سکانسها و روابط می بارد، اما باید پذیرفت که بعضی از این رفتارها و رسومات واقعیتی انکار ناشدنی هستند و صرف ایستادگی یک "دختربچه" در مقابل سنت ها و باورهای سفت و سخت عربستان، یک تصویر هیروئیک و مجیک رئال به حساب می آید.
و از نظر شخص من، در تمام مدت فیلم شخصیت وجده تقریبا "ثابت" و چیزی در حد همان دختر بچه ی قهرمان باقی می ماند که شخصیت های فرعی در بکگراند فیلم بتوانند داستان خود را هرچند ناقص، روایت کنند.
شاید اینطور به نظر بیاید که این فیلم، حول محور دخترک 10 ساله ی بی پروا و سرتقی است که آرزویش خریدن دوچرخه و مسابقه دادن با پسرک همسایه است،
اما درواقع،وجده قصه ی تمام زنان است.
زنانی که از دوست داشته هایشان و آرزوهایشان میگذرند تا از کسانی که دوست دارند محافظت کنند، زنانی که برای مسائل جزئی تهمت و سرکوفت می خورند و حقوق طبیعیشان نادیده گرفته می شود آنقدر که دیگر خودشان هم باورشان شده حقوقی ندارند. حتی حقی برای خندیدن و صحبت کردن. و با دختر یا پسری که هنوز در سن کودکی به سر می برد و هیچ درکی از مسائل جنسی ندارد و هنوز تفکرش حول محور "بازی کردن و برد و باخت" می گردد، طوری رفتار می شود که انگار همبازی اش هیولاست.
این نگاه حتی در خانواده های شدیدا مذهبی ایرانی هم دیده می شود. اگر دختر و پسر بچه ای باهم بازی کنند به شدت با آنها برخورد کرده، و از هم جدایشان می کنند و چیزهایی درگوششان می خوانند مبنی بر خطرناک بودن همبازی و امکان آسیب رسانی، و در نهایت ممنوعیت بازی با او را گوشزد می کنند.
این فیلم به شدت زنانه است و کلکسیونی از احساسات زنان در سنین و شرایط مختلف را به نمایش می گذارد. رابطه ی زیبای وجده و مادرش، حسادت زنانه و نگرانی های یک مادر و همسر، عشق و فرمانبرداری، و روابط بین افراد و اقشار مختلف را می توانیم شاهد باشیم. همچنین رفتار کادر مدرسه تصاویری بسیار آشنا و قابل درک به مخاطبین مونث مخصوصا ایرانی ارائه می کند و روند تاثیر گذاری دیدگاه خانم مدیر (به عنوان نمادی از افراد بالادست که در حضور عموم همه چیز را عیب و عار می دانند و سعی می کنند به این نحو جامعه را مطیع نگه دارند و در خفا همان کارها را انجام میدهد ) بر روی دانش آموزان مختلف نشان داده می شود و اینکه چطور قوانین و سنت های سفت و سخت، افراد جامعه را به فساد و دورویی هدایت می کند.
این فیلم با تمام مشکلات و کاستی های نه چندان کوچک، اثر بزرگ و مهمی به شمار می آید و صرفا انقلابِ به پا کرده اش به خودی خود ارزشمند است.
7.6/10 IMDb99% Rotten Tomatoes81% Metacritic
Download